Pakistan, iklim değişikliğine sebep olan ülke ve şirketlerden tazminat isteyebilir
Bilim insanları, Pakistan’da yıllık yağış ortalamasının 3,5 kat üzerinde gerçekleşen muson yağmurlarında iklim değişikliğinin emsalsiz bir rolünün olduğunu belirtiyor.
Felaketin Pakistan’a maliyeti 30 milyar dolardan fazla
Küresel karbon salımında yüzde 0,8 hissesi olan Pakistan’ın sel felaketi daha sonrası karşı karşıya olduğu hasarın maliyetinin 30 milyar doların üzerinde olduğu kestirim ediliyor.
Bu ölçü, ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 10’undan fazlasına tekabül ediyor.
Sel daha sonrası hasara uğrayan yahut yıkılan 2 milyondan fazla konutun, yaklaşık 24 bin okulun, 1500 sıhhat tesisinin ve 13 bin kilometre yolun tamir edilmesi yahut bir daha yapılması gerekiyor. Ülkede yıkılan başka yapılar içinde hayli sayıda köprü, otel ve baraj da yer alıyor.
İklim adaleti tartışmaları
AA’nın haberine göre; Pakistan’daki bu yıkım, iklim adaleti üzerine tartışmaları alevlendirdi. İklim değişikliğine büyük katkı sunan güçlü ülkelerin, iklim değişikliği sebebiyle ziyan goren fakir ülkelere tazminat verip vermemesi tartışılıyor.
Bu fikir, gelişmiş ülkeler tarafınca reddediliyor. Lakin Pakistan ve öteki gelişmekte olan ülkeler, gelecek ay Mısır’da yapılacak Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nda (COP27) bu mevzuyu önemli biçimde gündeme getirmeyi planlıyor.
Pakistan Dışişleri Bakanı Bilaval Butto Zerdari, geçen ay Birleşmiş Milletler 77. Genel Şurasında yaptığı açıklamada, büyük ülkelerin endüstrileşmesinin bedelini 33 milyon Pakistanlının hayat ve geçim kaynaklarıyla ösöylemiş olduğini söylemişti.
İklim Değişikliği Bakanı Şeri Rehman ise varlıklı ülkelerin iklim değişikliğinden etkilenen ülkelere tazminat borcu olduğunu vurgulamıştı.
Gelişmiş ülkelerden tazminat taleplerine ret
Gelişmiş ülkeler ise tazminat ile ilgili her şeyi reddederken, bu durumun başka ülkelerin iklimle ilgili tezlerine kapı aralayacağından korkuyor.
İskoçya’nın Glasgow kentinde geçen sene düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansında (COP26) ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri, kayıp ve hasarlar için fakir ülkelere tazminata yönelik fon talebini reddetmişlerdi.
Tazminatın yasal zemini
Hollanda’daki Leiden Üniversitesinde Milletlerarası Kamu Hukuku kolunda öğretim üyeliği yapan Margeretha Wewerinke-Singh, büyük ülkelerin sorumlulukla ilgili son derece kaygılı olduğunu ve sorun çözülmeyeceği için bir noktada mutabakata varabileceklerini söylemiş oldu.
Wewerinke-Singh, bu mevzuyla ilgili yasal seviyede bir temel olduğunu belirterek, memleketler arası hukukun “devletlerin öteki ülkelerin etraflarına ziyan vermeme yükümlülüğü olduğunu” dediğini söz etti.
Bu tıp ihlallerin ziyan bakılırsan ülkelerdeki durumu düzeltme yahut bu ülkelere tazminat vermeyi tetikleyebileceğini vurgulayan Wewerinke-Singh, Pakistan’ın iki seçeneği olduğuna işaret etti.
Wewerinke-Singh, İslamabad’ın Memleketler arası Adalet Divanı (ICJ) üzere memleketler arası kurumlar aracılığıyla güçlü devletlerin peşine düşebileceğini lakin ABD ve Çin üzere karbon salımına en epey katkı sunan ülkelerin ICJ’nin yargı yetkisini tanımadığını belirtti.
Son olarak Wewerinke-Singh, Pakistan’ın ulusal mahkemelerde devletlere yahut fosil yakıt şirketlerine karşı dava açabileceğini aktardı.
Pakistan “ahlaki zorunluluğu” öne çıkarıyor
İslamabad idaresi ise tazminat talep etmek yerine varlıklı ülkelerin iklim değişikliğinin kurbanı olan Pakistan’a yardım etmesini ahlaki bir mecburilik olarak öne çıkarıyor.
Pakistan, uzun sürmesi mümkün bir davayla varlıklı ülkelerin tazminat endişelerini körüklemek yerine, BM dayanaklı bir bağış konferansıyla muhtaçlık duyduğu finansmanı elde etmeyi hesaplıyor olabilir.
İklim değişikliğinde Pakistan’ın rolü
İklim değişikliği ve afetleri uzmanı Ayşe Sıddıki, yıkımın büyük sorumluluğunun iklim değişikliğine niçiniyet verenlere ilişkin olduğunu lisana getirerek, Pakistan’ın da burada sorumlu olduğuna işaret etti.
Sıddıki, Pakistan’in 2017’de ulusal sel müdafaa planını onayladığını lakin bunu uygulamadığını anımsatarak, “Dünya Bankası Belucistan’da sel muhafaza projeleri için 200 milyon dolar kredi sağladı lakin Pakistan’ın uygulamadaki yetersizliği sebebiyle bu askıya alındı. Projelerin bu ay tamamlanması gerekiyordu.” dedi.
En büyük sorunun sel bölgelerindeki sınırsız yapılanmalar ve Pakistan’ın İndus Irmağı Vadisi boyunca büyük baraj ve kanalizasyon sistemlerine güvenmesi olduğunu belirten Sıddıki, sel sularını durdurmaya çalışan mega projelerin yıkımı daha da kötüleştirdiğini lisana getirdi.
Pakistan’ın iklim değişikliğiyle uğraş stratejisini yazanlardan Daniş Mustafa ise 2010’da yaklaşık 2 bin kişinin vefatına yol açan selden bu yana rastgele bir ıslahatın yapılmadığını vurgulayarak, doğal drenaj sisteminin önündeki mahzurların kaldırılmasını ve sel bölgelerine konut inşa edilmesinin önlenmesini tavsiye etti.
Bilim insanları, Pakistan’da yıllık yağış ortalamasının 3,5 kat üzerinde gerçekleşen muson yağmurlarında iklim değişikliğinin emsalsiz bir rolünün olduğunu belirtiyor.
Felaketin Pakistan’a maliyeti 30 milyar dolardan fazla
Küresel karbon salımında yüzde 0,8 hissesi olan Pakistan’ın sel felaketi daha sonrası karşı karşıya olduğu hasarın maliyetinin 30 milyar doların üzerinde olduğu kestirim ediliyor.
Bu ölçü, ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 10’undan fazlasına tekabül ediyor.
Sel daha sonrası hasara uğrayan yahut yıkılan 2 milyondan fazla konutun, yaklaşık 24 bin okulun, 1500 sıhhat tesisinin ve 13 bin kilometre yolun tamir edilmesi yahut bir daha yapılması gerekiyor. Ülkede yıkılan başka yapılar içinde hayli sayıda köprü, otel ve baraj da yer alıyor.
İklim adaleti tartışmaları
AA’nın haberine göre; Pakistan’daki bu yıkım, iklim adaleti üzerine tartışmaları alevlendirdi. İklim değişikliğine büyük katkı sunan güçlü ülkelerin, iklim değişikliği sebebiyle ziyan goren fakir ülkelere tazminat verip vermemesi tartışılıyor.
Bu fikir, gelişmiş ülkeler tarafınca reddediliyor. Lakin Pakistan ve öteki gelişmekte olan ülkeler, gelecek ay Mısır’da yapılacak Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nda (COP27) bu mevzuyu önemli biçimde gündeme getirmeyi planlıyor.
Pakistan Dışişleri Bakanı Bilaval Butto Zerdari, geçen ay Birleşmiş Milletler 77. Genel Şurasında yaptığı açıklamada, büyük ülkelerin endüstrileşmesinin bedelini 33 milyon Pakistanlının hayat ve geçim kaynaklarıyla ösöylemiş olduğini söylemişti.
İklim Değişikliği Bakanı Şeri Rehman ise varlıklı ülkelerin iklim değişikliğinden etkilenen ülkelere tazminat borcu olduğunu vurgulamıştı.
Gelişmiş ülkelerden tazminat taleplerine ret
Gelişmiş ülkeler ise tazminat ile ilgili her şeyi reddederken, bu durumun başka ülkelerin iklimle ilgili tezlerine kapı aralayacağından korkuyor.
İskoçya’nın Glasgow kentinde geçen sene düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansında (COP26) ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri, kayıp ve hasarlar için fakir ülkelere tazminata yönelik fon talebini reddetmişlerdi.
Tazminatın yasal zemini
Hollanda’daki Leiden Üniversitesinde Milletlerarası Kamu Hukuku kolunda öğretim üyeliği yapan Margeretha Wewerinke-Singh, büyük ülkelerin sorumlulukla ilgili son derece kaygılı olduğunu ve sorun çözülmeyeceği için bir noktada mutabakata varabileceklerini söylemiş oldu.
Wewerinke-Singh, bu mevzuyla ilgili yasal seviyede bir temel olduğunu belirterek, memleketler arası hukukun “devletlerin öteki ülkelerin etraflarına ziyan vermeme yükümlülüğü olduğunu” dediğini söz etti.
Bu tıp ihlallerin ziyan bakılırsan ülkelerdeki durumu düzeltme yahut bu ülkelere tazminat vermeyi tetikleyebileceğini vurgulayan Wewerinke-Singh, Pakistan’ın iki seçeneği olduğuna işaret etti.
Wewerinke-Singh, İslamabad’ın Memleketler arası Adalet Divanı (ICJ) üzere memleketler arası kurumlar aracılığıyla güçlü devletlerin peşine düşebileceğini lakin ABD ve Çin üzere karbon salımına en epey katkı sunan ülkelerin ICJ’nin yargı yetkisini tanımadığını belirtti.
Son olarak Wewerinke-Singh, Pakistan’ın ulusal mahkemelerde devletlere yahut fosil yakıt şirketlerine karşı dava açabileceğini aktardı.
Pakistan “ahlaki zorunluluğu” öne çıkarıyor
İslamabad idaresi ise tazminat talep etmek yerine varlıklı ülkelerin iklim değişikliğinin kurbanı olan Pakistan’a yardım etmesini ahlaki bir mecburilik olarak öne çıkarıyor.
Pakistan, uzun sürmesi mümkün bir davayla varlıklı ülkelerin tazminat endişelerini körüklemek yerine, BM dayanaklı bir bağış konferansıyla muhtaçlık duyduğu finansmanı elde etmeyi hesaplıyor olabilir.
İklim değişikliğinde Pakistan’ın rolü
İklim değişikliği ve afetleri uzmanı Ayşe Sıddıki, yıkımın büyük sorumluluğunun iklim değişikliğine niçiniyet verenlere ilişkin olduğunu lisana getirerek, Pakistan’ın da burada sorumlu olduğuna işaret etti.
Sıddıki, Pakistan’in 2017’de ulusal sel müdafaa planını onayladığını lakin bunu uygulamadığını anımsatarak, “Dünya Bankası Belucistan’da sel muhafaza projeleri için 200 milyon dolar kredi sağladı lakin Pakistan’ın uygulamadaki yetersizliği sebebiyle bu askıya alındı. Projelerin bu ay tamamlanması gerekiyordu.” dedi.
En büyük sorunun sel bölgelerindeki sınırsız yapılanmalar ve Pakistan’ın İndus Irmağı Vadisi boyunca büyük baraj ve kanalizasyon sistemlerine güvenmesi olduğunu belirten Sıddıki, sel sularını durdurmaya çalışan mega projelerin yıkımı daha da kötüleştirdiğini lisana getirdi.
Pakistan’ın iklim değişikliğiyle uğraş stratejisini yazanlardan Daniş Mustafa ise 2010’da yaklaşık 2 bin kişinin vefatına yol açan selden bu yana rastgele bir ıslahatın yapılmadığını vurgulayarak, doğal drenaj sisteminin önündeki mahzurların kaldırılmasını ve sel bölgelerine konut inşa edilmesinin önlenmesini tavsiye etti.